Summary
Amaryllidaceae familyasında yer alan Doğu Akdeniz'den Kafkasya'ya kadar yayılış gösteren Sternbergia Waldst. & Kit. türleri fitokimyasal ve biyolojik aktiviteleri yönünden araştırılmışlardır. Özelikle alkaloit içeriklerinin incelendiği çok sayıda fitokimyasal araştırma yanında lektin, fenolik asit gibi bileşiklerin izole edildiği çalışmalar da vardır. Sternbergia türleri likorin alkaloidinin miktarı açısından da incelenmiş ve birbirleriyle karşılaştırılmıştır. Bu derlemede ayrıca Sternbergia türleri üzerinde yapılmış biyolojik aktivite çalışmaları hakkında bilgi de verilmiştir.Introduction
Amaryllidaceae familyasında yer alan, Sternbergia Waldst. & Kit. türleri Doğu Akdeniz'den Kafkasya'ya kadar yayılış gösteren 8 tür ile temsil edilmektedir[1-3]. Bunlar; S. colchiciflora Waldst & Kit, S. fischeriana (Herbert) Rubr., S. clusiana (Ker- Gawler) Ker-Gawler ex Sprengel, S. lutea (L.) Ker- Gawler ex Sprengel, S. sicula Tineo ex Guss., S. pulchella Boiss. & Bl., S. candida Mathew & Baytop, ve S. greuteriana Kamari & Artelari türleridir.S. greuteriana Yunanistan (Güney Ege adaları) için, S. candida Türkiye için endemiktir. Sadece tip örneğinden bilinen S. schubertii Schenk türünün, S. lutea ile sinonim olduğu tespit edilerek, taksonomik açıdan aynı tür olarak değerlendirilmesi uygun görülmüştür[3]. Bazı kaynaklarda S sicula ayrı bir tür olarak değil; alttür olarak kabul edilerek, S. lutea subsp sicula, S lutea bitkisi de S. lutea subsp lutea olarak sınıflandırılmışlardır[3,4]. S. greuteriana ve S. pulchella haricinde diğer 6 taksonun Türkiye'de yabani olarak yetiştiği bilinmektedir[5].
S. lutea ve S. sicula bitkileri Aydın ve İzmir çevresinde “Tavuk yumurtlatmaz”, “Tavuk doğurtmaz”, “Tosba çiçeği” ve “Yaylakovan”, S. clusiana; Şanlıurfa'da “Dağ soğanı”; Sternbergia lutea Muğla çevresinde “Göç Göç çiçeği” isimleriyle bilinmektedir[6-8]. Diğer bir kaynakta halk arasında Sternbergia lutea'nın; “Karaçiğdem”, “Tavukçiçeği”; Sternbergia sicula'nın; “Kurbağaçiçeği”, Sternbergia fischeriana'nın; “Kışnergizi”; Sternbergia candida'nın; “Çakalnergizi”; isimleriyle bilindiği belirtilmektedir[3].
Sternbergia türleri halk arasında tedavi amaçlı kullanılmamakla beraber, soğanları ülkemizin ihraç ettiği çiçek soğanları arasında olduğundan ekonomik öneme sahiptir[9]. Ancak türlerin yok olmaya başlaması nedeniyle günümüzde yalnızca S. lutea bitkisinin soğanlarının ihracatına izin verilmektedir[10].
Sternbergia türleri üzerinde yapılan fitokimyasal çalışmalarda Amarylidaceae alkaloitleri[11-18] başta olmak üzere, lektinler[19] ve fenolik asitler[20] elde edilmiştir. Bunun yanı sıra pigmentlerinin[21] ve uçucu bileşenlerinin[22] araştırıldığı çalışmalara da rastlanılmıştır.
Sternbergia türlerinden izole edilen alkaloitler arasında tedavi açısından en önemli olanlarından biri galantamin adlı Amaryllidaceae alkaloididir. Bu bileşik uzun süreli merkezi etki gösteren bir kompetitif kolinesteraz inhibitörü olup, Alzheimer hastalığı (AH) gibi kolinerjik ilişkili nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır[23,24]. Ayrıca yüz nevraljisi gibi endikasyonlarda kullanılmak üzere de yine söz konusu ülkelerde pazarlanmaktadır[25].
Sternbergia türlerinden izole edilen Amaryllidaceae alkaloitleri arasında ilgi çekici olanlarından bir diğeri de likorin'dir. Likorin bazı RNA ve DNA virüslerine karşı antiviral etkilidir[26,27]. Farklı analiz yöntemleri kullanılmak suretiyle, likorin'nin DNA ve/veya RNA ile etkileşmesini gösteren ve antitümör aktivitesi üzerinde yapılmış çalışmalar da mevcuttur[28,29]. Yine likorin üzerinde yapılan diğer çalışmalarda, antienflamatuar etkisinin indometasin'den[30] ve analjezik etkisinin de aspirinden daha yüksek olduğu kanıtlanmıştır[11].
FİTOKİMYASAL ÇALIŞMALAR
Sternbergia türleri üzerinde bugüne kadar yapılan fitokimyasal
çalışmaların sonucunda izole edilen ve yapıları aydınlatılan
bileşikler gruplandırılarak verilmiştir.
Alkaloitler
Sternbergia türleri üzerinde yapılmış olan izolasyon çalışmaları
sonucunda elde edilen alkaloitler Tablo 1 de yer almaktadır.
TABLO 1: Sternbergia türleri ve bu türlerde varlığı saptanan Amaryllidaceae alkaloitleri
Sternbergia türlerinin ilaç olarak kullanılan alkaloitlerinden galantamin ve biyolojik aktivite açısından önemli bir alkaloit olan likorin açısından incelenmesi amacıyla çeşitli çalışmalar yapılmıştır.
Galantamin ilaç sanayide kullanılan önemli bir alkaloit olması nedeniyle kaynak olabilecek bitkiler araştırılmıştır. Bu amaçla Sternbergia türleri galantamin içeriği açısından incelenmiştir. Yabancı kaynaklı S. lutea[32,35], S. clusiani[18], S. colchiciflora[33], S. fischeriana[17], S. sicula[34] bitkilerinde galantamin tespit edilmiştir. Türkiye'de yetişen Sternbergia türlerinden galantamin izole edilememiştir[11-14]. HPLC yöntemi kullanılarak teşhis ve miktar tayini yapılan bir araştırmada S. sicula ve S. lutea bitkilerinin galantamin içerip, içermediği araştırılmış ve içermediği tespit edilmiştir[43].
Çeşitli Amaryllidaceae bitkilerinin çalışıldığı bir yayında, galantamin miktar tayini için kromato-kütle spektrofotometrik bir yöntem kullanılmış ve S. colchiciflora bitkisinde vejetasyon dönemine göre % 0.01-0.07 arasında değişen oranda galantamin bulunduğu tespit edilmiş[33]. İzolasyon sırasında elde edilme yüzdelerinin yer aldığı diğer bir çalışmada S. fischeriana bitkisinde % 0,02 total alkaloit bulunmuş ve bunun %12 sinin galantamin olduğu saptanmıştır[17].
Likorin ise fitokimyasal olarak çalışılan bütün Sternbergia türlerinde tespit edilmiş olup, bazılarında majör alkaloit olarak gösterilmiştir[17,18,34,36]. Likorin, S.lutea[4,31,32,35-37,44-47], S. sicula[4,34,44], S. clusiana[4,11,18,38], S. fischeriana[4,17,37], S. candida[4,14], S colchiciflora[16] türlerinde saptanmıştır.
Likorin miktar tayini çalışmaları, HPLC yöntemi kullanılarak yürütülen çalışmalardır. Tablo 2'de Sternbergia taksonları üzerinde HPLC yöntemi ile yapılan likorin miktar tayini çalışmalarının sonuçları yer almaktadır.
S. colchiciflora bitkisi üzerinde likorin miktar tayini yapılmamış olmakla beraber, GS-MS analizleriyle bitkinin içerdiği alkaloitleri ortaya koyan bir çalışma vardır. Bitkinin farklı dönemlerinde ve farklı kısımlarında incelemeler yapılmış olup, likorin için en yüksek değerler; total iyon üzerinden hesaplanmış, gelişkin yaprak döneminde kök kısmında % 85.4, soğanda % 71.9, yaprakta % 9.8, çiçekli dönemdeki çiçeklerde % 38.9 olarak tespit edilmiştir[16].
Çeşitli Amaryllidaceae bitkilerindeki alkaloit ve likorin içeriğinin incelendiği bir çalışmada, S. fischeriana bitkisi de incelenmiş, % 0.02 total alkaloit içerdiği bunun da % 49'unun likorin olduğu tespit edilmiştir[17].
S. clusiani soğanındaki alkaloitlerin ve likorinin aktivitesinin incelendiği bir çalışmada, bitkinin % 0.168 total alkaloit içerdiği ve bunun %90'ının likorin olduğu belirtilmiştir[18].
Diğer bir çalışmada S. sicula bitkisindeki alkaloitler incelenmiş ve likorin alkaloidinin % 90 gibi bir oranla majör alkaloit olarak bulunduğu saptanmıştır[34].
Sternbergia lutea bitkisinin likorin alkaloidi açısından incelendiği çalışmalara baktığımızda; Çiçekli dönemindeki S. lutea yapraklarında % 0.77 total alkaloit tespit edilmiş, bunun da % 0.36'sının likorin olduğu, tayin edilmiştir. Aynı dönemdeki soğanlar incelendiğinde % 0.83 total alkaloit bulunmuştur. Geç çiçekli dönemde toprak üstü kısmının % 1.65 total alkaloit içerdiği ve bunun da büyük kısmının likorin olduğu tespit edilmiştir[36]. Diğer bir çalışmada, ekstraksiyon işlemleri sonucunda S. lutea bitkisinin toprak üstü kısmında % 1, soğanlarında ise % 0.21 likorin elde edilmiştir[39]. Bu bitkide likorinin sitokimyasal lokalizasyonunun araştırıldığı bir çalışmada; bitkinin çeşitli dokuları, farklı dönemlerde sitokimyasal olarak incelenmiş, en yüksek likorin miktarının çiçek açma döneminden bir ay sonraki yapraklarda olduğunu tespit edilmiş ve net ağırlık üzerinden % 0.55 likorin içerdiği belirtilmiştir. Bunun yanında soğanlarında % 0.40-0.52, tohumlarında % 0 .53 likorin tespit edilmiştir[46]. S. lutea bitkisinin farklı dokularının likorin açısından incelediği diğer bir çalışmada; yapraklarda % 1.09, tohumları uzaklaştırılmış kapsüllerde % 0.98, soğanlarında % 0.69, olgunlaşmamış tohumlarda % 0.51 ve köklerde % 0.28 kuru drog üzerinden hesaplanmış likorin tayin edilmiştir[45].
Lektinler
S. lutea bitkisinden yeni bir mannoz-spesifik lektin izole edilmiştir.
SLA (Sternbergia lutea aglutinin) olarak isimlendirilen bu
lektinin alfa-D-mannoz spesifik bir lektin olduğu anlaşılmış olup, çeşitli alfa-mannanlara, galaktomannanlara ve asialotiroglobulinler
ile etkileşme gösterdiği, ancak alfa-glukan ve tiroglobulin
ile etkileşmediği tespit edilmiştir. Bu lektinin özellikle
mannoz bağlayan ve aynı familyadan (Amaryllidaceae
lektini) olan, Galanthus nivalis soğan lektini (GNA)'ne oldukça
benzediği, N-terminal 46 aminoasit sırasının %76 oranında
GNA ile homolog olduğu tespit edilmiştir[19].
Fenolik Asitler
Bulgaristan kaynaklı S. colchiciflora ekstrelerinin içindeki fenolik
asit yapısındaki bileşiklerin tayini HPLC yöntemi ile yapılmıştır.
Toprak altı ve toprak üstü örnekleri ayrı ayrı incelenmiş ve
sonuç olarak, her ikisinin de benzer olduğu, en fazla ferulik asit,
az miktarda p-kumarik, vanilik asit ve siyrinjik asit taşıdığı tespit
edilmiş olup, eser miktarda da protokateşuik, 4 OH-benzoik
asit ve kafeik asit bulunduğu tespit edilmiştir[20].
Diğerleri
S. clusiana'nın kimyasal bileşenlerinin araştırıldığı bir çalışmada;
metilhekzadekanoat, oktadekanoik asit, hekzadekanoik
asit gibi yağ asitleri ve esterleri ile N-(p-hidroksi-β-feniletil)-phidroksi-
trans sinnamamit, β-sitosterol ve glikozidinin de izole
edildiği bildirilmiştir[38].
S. lutea bitkisinin soğan kısmının içerdiği polisakkaritlerin miktarının ve kompozisyonunun tespit edildiği bir çalışma da mevcuttur. Bu çalışmada kuru ağırlık üzerinden suda çözünebilen polisakkarit miktarı % 5.5 olarak saptanmıştır[48].
S. lutea bitkisinin biyolojik siklüsünün farklı dönemlerinde yağda çözünebilen pigmentleri araştırılmış, klorofil ve çeşitli karatenoidler içerdiği tespit edilmiştir[21].
S. candida bitkisinin uçucu bileşenleri incelenmiş, (E)-β-osimen (%50-81) ve nerol (%2-19) ana komponent olarak tespit edilmiştir[22].
S. lutea'nın farklı dönemlerindeki fitohormon içeriğinin araştırıldığı bir çalışma da mevcuttur. Bu çalışmada çeşitli uygulamalar yapılarak bu hormonların bitki büyümesine etkisi incelenmiştir[49].
BİYOLOJİK AKTİVİTE ÇALIŞMALARI
Sternbergia türleri özellikle taşıdıkları alkaloitleri nedeniyle
önemli ve çeşitli biyolojik aktivitelere sahip bitkilerdir. Bitkiler
üzerinde farklı aktivite tayinlerine yönelik çeşitli çalışmalar
yapılmıştır.
Sitotoksik Aktivite
Bu konuda yapılmış olan çalışmalarda yöntem olarak Brine
Shrimp (Artemia salina Leach) yöntemi uygulanmıştır[50]. S
lutea ve S. sicula bitkilerinin toprak altı ve toprak üstü kısımlarından
n-hekzan, etanol, etil asetat ve distile su ekstreleri hazırlanmıştır.
S. sicula bitkisinin toprakaltı kısmından hazırlanmış
n-hekzan, etanol, etil asetat ve distile su ekstrelerinin hepsinin
aktif olduğu saptanmış, ancak toprak üstü kısımlarından
hazırlanan örneklerin hiçbirinde aktivite tayin edilememiştir.
S. lutea bitkisinin ise yalnızca toprakaltı kısmından hazırlanan
etanol ekstresi ile toprak üstü kısmından hazırlanan distile su
ekstresinde aktivite saptanmıştır.
Bu sonuçlar bu bitkilerin potansiyel sitotoksik aktiviteye sahip bileşikler içerebileceğini gösterirken, bu bileşiklerin bitkinin kısımlarına göre farklılık gösterebileceğini ortaya koymaktadır[51].
Antibakteriyal ve Antifungal Aktivite
Antimikrobiyal aktivite tayini çalışmalarında disk difüzyon
yöntemi kullanılmıştır[52-54]. S lutea ve S. sicula bitkilerinin
toprak altı ve toprak üstü kısımlarından n-hekzan, etanol, etil
asetat ve distile su ekstreleri hazırlanmıştır. Hazırlanan bütün
ekstreler üzerinde gram (+) bir bakteri olan Staphylococus
aureus'a karşı belirgin bir aktivite tayin edilmiştir. Bu şekilde
bu bakterinin test edilen bakteriler arasında en duyarlı olduğu
ortaya konmuştur. Bununla birlikte diğer bir gram (+) bakteri
olan Staphylococcus epidermis'e karşı ancak birkaç bitki ekstresinin
aktif olduğu tespit edilmiştir. Dikkat çekici bir diğer sonuç
da Enterococus faecalis ve E. cloacae 'ye karşı hiçbir bitki ekstresinin
aktif çıkmamış olmasıdır. Bu da bize bu gram (-) bakterilerin
diğerleri arasında en dirençlileri olduğunu göstermektedir.
Bunun yanında Escherichia coli ve Salmonella typhimurium'a
karşı ekstrelerin çoğu aktivite gösterirken, Pseudomonas
aeruginosa'ya karşı ancak az sayıda ekstre aktivite göstermektedir.
Antifungal aktivite sonuçları da ilgi çekicidir. Sternbergia
lutea ekstrelerinin hepsi Candida ablicans'a karşı aktivite gösterirken,
Sternbergia lutea bitkisinin toprak altından hazırlanan
bütün ekstreler ile toprak üstünden hazırlanan etanol ekstresi
aktivite göstermiştir[55].
Asetilkolinesteraz İnhibitör Aktivite
2008 yılında yapılan bir çalışmada, çeşitli bitkilerden elde edilen
alkaloit ekstrelerinin hem GC-MS ile alkaloit profilleri incelenmiş
hem de asetilkolinesteraz inhibitör aktivitesine bakılmıştır.
Bu çalışmada S. colchiciflora'nın alkaloit ekstresinin hafif
bir asetilkolinesteraz inhibitör aktivitesi olduğu tespit edilmiştir[56].
S. sicula bitkisi üzerinde yapılan bir başka çalışmada, çiçekli ve meyveli dönemlerde toplanan bitkinin soğan ve toprak üstü kısımlarından hazırlanan alkaloit ekstrelerinde Ellman yöntemi ile asetilkolinesteraz inhibitör aktivite bakılmış ve bütün ekstrelerin az veya çok asetilkolinesteraz inhibitör aktivitesi olan alkaloitler içerdiği tespit edilmiştir[57].
Diğer Aktiviteler
Sternbergia türlerinden elde edilen alkaloitler üzerinde bazı biyolojik
aktivite çalışmaları yapılmıştır. S. clusiana 'dan elde
edilen likorin ve hemantidin alkaloitlerinin indometazinden
daha yüksek antienflamatuvar aktivite gösterdiğini tespit edilmiştir[29]. Diğer bir çalışmada da S. clusiana bitkisinden izole
edilen likorin ve hemantidin alkaloitlerinin aspirinden daha
yüksek analjezik etkisi olduğunu saptanmıştır[11].
S. clusiani bitkisinden elde edilen likorinin kobaylardan izole edilmiş pulmoner arter ve kalp üzerine etkileri incelenmiş ve likorinin kalp üzerindeki etkisinin adrenerjik reseptörlerin uyarılması aracılığıyla oluştuğu saptanmıştır[18].
Conclusion
Sternbergia türleri asetilkolinesteraz inhibitör[23,24], antiviral[26], antitümör[29] aktivite gibi farklı aktivitelere sahip Amaryllidaceae alkaloitleri taşımaktadırlar. Çeşitli Sternbergia türlerinden elde edilen ekstrelerin de asetilkolinestraz inhibitör[56,57], sitotoksik[51] ve antimikrobiyal[55] aktivitelerinin olduğu kanıtlanmıştır. İzolasyon çalışmalarında elde edilen likorin ve hemantidin isimli alkaloitlerin analjezik[11] ve antienflamatuvar[30] etkili olduğu tespit edilmiş olup, yine Sternbergia türlerinden elde edilen likorinin pulmoner arter ve kalp üzerine etkilerinin olduğu görülmüştür[18].Sternbergia türleri üzerinde yürütülen izolasyon çalışmalarında başta alkaloitler[11-18] olmak üzere lektinler[19], fenolik asitler[20], çeşitli pigment maddeleri[21] ve uçucu bileşenler[22] elde edilmiştir. İzolasyon çalışmalarında krinin, likorin, tazettin, narsiklasin gibi farklı tipte birçok Amaryllidaceae alkaloidi izole edilmiştir (Tablo 1). İzole edilen alkaloitlerin profiline bakıldığında krinin ve likorin tipi alkaloitlerin daha fazla sayıda olduğu gözlenmektedir. Likorin isimli alkaloit çalışılan bütün Sternbergia türlerinden izole edilmiştir. Çoğu tür için de majör alkaloit olarak belirtilmektedir[17,18,34,36].
Sternbergia türleri önemli Amaryllidaceae alkaloitlerinden olan galantamin ve likorin alkaloitlerinin miktarları açısından da araştırılmış, galantamin isimli alkaloide Türkiye'de yetişip, çalışılan türlerde rastlanmamıştır[11-14,43]. Sternbergia türleri üzerinde likorin miktar tayini çalışmaları HPLC yöntemi kullanılarak yapılmıştır (Tablo 2). S. lutea bitkisi üzerinde likorin miktar tayini çalışmalarına daha çok rastlanırken, S. colchiciflora bitkisinde yapılmış bir likorin miktar tayini çalışmasına rastlanmamıştır.
Reference
1) Willis JC. Amaryllidaceae In: Dictionary of the Flowering
Plants & Ferns, Editor: Herbert Kenneth Airy Shaw 8th
Ed. Cambridge University Press, Cambridge, 1988, p.
1103.
2) Mathew B, Davis AP. Sternbergia, In: Cites Bulb Checklist,
Editors: Aaron P Davis, H Noel McGough, Brian Mathew,
Christopher Grey-Wilson. The Trustees of Royal
Botanic Gardens, Kew, 1999, pp. 54-55.
3) Duman H, Koyuncu M, Ünal F. The Genus Sternbergia
Waldst. Kit. (Amaryllidaceae) in Turkey. The Karaca Arboretum
Magazine 2002; 6(3): 115-130.
4) Çitoğlu GS, Yılmaz BS, Bahadır Ö. Quantitive Analysis of
Lycorine in Sternbergia Species Growing in Turkey. Chem
Nat Comp 2008; 44(6): 826-828.
5) Mathew B. Sternbergia In: Flora of Turkey and the East
Aegean Islands, Editor: Peter Hadland Davis, Edinburgh
University Press, Edinburgh, 1984 vol. 8, pp. 360-364.
6) Akan H. Arat Dağı ve Çevresinde (Birecik, Şanlıurfa) Etnobotanik
bir Araştırma. Fırat Üniv Fen Müh Bil Derg
2008; 20: 67-81.
7) Tanker N, Çitoğlu G, Tanker M. An Investigation on the
Morphology and Anatomy of Some Species of the Genus
Sternbergia Waldst. & Kit. (Amaryllidaceaea). Tr J Botany
1996; 20:507-513.
8) http://www.mugla.bel.tr/mugla/gocgoccicegi.html 9. Koy uncu M. Türkiye'den İhraç Edilen Geofitlerin Korunması
ve Üretimi Konusunda Gelişmeler In: XI. Bitkisel
İlaç Hammaddeleri Toplantısı Bildiri Kitabı, Ankara, Ankara
Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, 1997, p. 57-62.
10) http://www.tugem.gov.tr/document/DCSTeblig-
2010ResmiGazete.doc - Doğal Çiçek Soğanlarının 2010
Yılı, İhracat List esi Hakkında Tebliğ (Tebliğ No: 2009/55),
12 Kasım 2009 PERŞEMBE, Resmî Gazete, sayı 27404.
11) Tanker N, Çitoğlu G, Gümüşel B, Şener B. Al kaloids of
Sternbergia clusiana and Their Analgesic Effects. Int J
Pharm 1996; 34(3): 194-197.
12) Pabuçcuoğlu V, Richomme P, Gözler T, Kıvçak B, Freyer
AJ, Shamma M. Four New Crinine-Type Alkoloids from
Sternbergia Species. J Nat Prod 1989; 52(4): 785-791.
13) Kıvçak B, Gözler T. Sternbergia sicula Alkaloitleri, E ge
Üniv Ecz Fak Derg 1993; 1(2): 65-71.
14) Çitoğlu, G. Alkaloids of Sternbergia candida Mathew & T.
Baytop. J Fac Pharm Gazi 1998; 15 (2): 93-98.
15) Evidente A. Isolation and structural characterization of
Lutessine, a new Alkaloid from Bulbs of Sternbergia lutea.
J Nat Prod 1986; 49(1): 90-94.
16) Berkov S, Bastida J, Tsvetkova R, Viladomat F, Codina
C. Alkaloids from Sternbergia colchiciflora. Z Naturforsch
2009; 64c: 311-316.
17) Boit HG, Dopke W, Stender W. Alkaloids from Hippeastrum
rutilum, Lycoris albiflora, Zephyranthes andersoniana
and Sternbergia fischeriana. Naturwissenschaften 1958; 45:390.
18) Abdalla S, Abu Zarga M, Sabri S. Alkaloids of Sternbergia
clusiani and Effects Lycorine on Guinea-pig Isolated Pulmonary
Artery and Heart. Fitoterapia 1993; 64(6): 518-523.
19) Saito K, Misaki A, Goldstein IJ. Purification and characterization
of a new mannose-spesific lectin from Sternbergia
lutea bulbs. Glycoconjugate J 1997; 14(8): 889-896.
20) Nikolova M, Gevrenova R. Determination of phenolic
acids in Amaryllidaceae spesies by high performance liquid
chromatography. Pharm Biol 2005; 43(3): 289-291.
21) Calabrase G, Stefanizzi L. Sternbergia lutea lipidsoluble
pigments during some phases of its biological cycle. Giornale
Botanico Italiano 1972; 106(3): 135-149.
22) Kükcüoglu M, Baser KHC. Headspace Volatiles of Three
Turkish Plants. J Essent Oil Res 2010; 22:389-392.
23) Lilienfeld S. Galanthamine- Anovel Cholinergic Drug
With Alzheim er's Disease. CNS Drug Rewiews 2002;
8(2): 159-176.
24) Sweeney JE, Hohmann CF, Moran TH, Coyle JT. A Long-
Ac ting Cholinesterase Inhibitör Reverses Spatial Memory Deficits in Mice. Pharmacol Biochem Behav 1988;
31: 141-147.
25) Shu YZ. Recent Natural Products Based Drug Development:
A Pharmace utical Industry Perspective. J Nat Prod
1998; 61: 1053-1071.
26) Gabrielsen B, Monath TP, Huggins JW, Kefauve, DF, Petit
GR, Grosze k G, Hollingshead M, Kirsi JJ, Shannon W
M, Schubert EM, Dare J, Ugarkar B, Usser MA, Phelan
MJ. Antiviral (RNA) Activity of Selected Amaryllidaceae;
Isoquinoline Constituents and Synthesis of Related
Substances. J Nat Prod 1992; 55: 1569-1581.
27) Vrijsen R, Vanden Berghe DA, Vlietinck AJ, Boeye A.
Lycorine: A E ucaryotic Termination Inhibitor. J Biol
Chem 1986; 261(2): 505-507.
28) Karadeniz H, Gülmez B, Şahinci F, Erdem A, Kaya GI,
Ünver N, Kıvçak B, Ozsoz M. Disposable Electrochemical
Biosensor for the Detection of the Interaction Between
DNA and Lycorine Based on Guanine and Adenine
Signals. J Pharmaceut Biomed 2003; 33: 295-302.
29) Lamoral- Theys D, Andolfi A, Goietsenoven G V, Cimmino
A, Le Calvé B, Wauthoz N, Mégalizzi V, Gras T,
Bruyére C, Dubois J, Mathieu V, Kornienko A, Kiss R,
Evidente A. Lycorine, the Main Phenanthridine Amaryllidaceae
Alkaloid, Exhibits Significant Antitumor activity
in Cancer Cells That Display Resistance to Proapoptotic
Stimuli: An Investigation of Structure- Activity
Relationship and Mechanistic Insight. J Med Chem 2009;
52: 6244-6256.
30) Çitoğlu G, Tanker M, Gümüşel B. Antiinflammatory
Effects of Lycorine and Haemanthidine. Phytother Res
1998; 12: 205-206.
31) Evidente A, Iasiello I, Randazzo G. Hippamine, a Minor
Alkaloid from Sternbergia lutea. J Nat Prod 1984;47(6):
1061-1062.
32) Foka G. Alkaloids of Sternbergia lutea (Amaryllidaceae),
Pharmakeutikon Deltion, Epistemonike Ekdosis
1971;1(1): 9-12.
33) Kintsurashvili L, Vachnadze V. Plants of the Amaryllidaceae
Family Grown and Int roduced in Georgia: A source
of Galanthamine. Pharm Chem J 2007; 41(9): 492-494.
34) Phokas V, Alkaloids of Sternbergia sicula, Pharm Acta
Helv 1969; 44(4): 257-259.
35) Evidente A, Iasiello I, Randozza G. Isolation of Sternbergine,
a New Alkaloid from Bulbs of Sternbergia lutea, J
Nat Prod 1984; 47(6): 1003-1008.
36) Abduazimov KA, Yunusov SY, Alkaloids of Sternbergia
lutea. Dokl Akad Nauk UzSSR 1965;22(1):35-36.
37) Proskurnina NF, İsmailov NM. Alkaloids of Sternbergia
species. Zh Obshch Khimii 1953; 23: 2056-2059.
38) Al-Khalil S, Sabri S, Al-Dwairi W, El-Aisawi D, Abuzarga
M, Voelter W, Zeller KP. Chemical Constitents of
Sternbergia clusiana. Alexandria J Pharm Sci 1997; 11(2):
65-69.
39) Allayaraov K, Abdusamatov A, Yunusov SY. Ungernia
spiralis and Sternbergia lutea Alkaloids. Khim Prir Soedin
1970; 6(1): 143-144.
40) Richomme P, Pabuçcuoğlu V, Gözler T, Freyer AJ, Shamma
M. (-)-Siculinine: A Ly corine-Type Akaloid from
Sternbergia sicula. J Nat Prod 1989; 52 (5): 1150-1152.
41) Evidente A. Identification of 11-hidroxyvittatine in
Sternbergia lutea. J Nat Prod 1986; 49(1): 168-169.
42) Piozzi F, Marino ML, Fuganti C, Di Martino A. Occurence
of nonbasic metabolites in Amarylidaceae. 1969; 8(9):
1745-1748.
43) Çiçek, D. Sternbergia sicula Tineo ex Guss Bitkisinin Kalite
Kontrol Açısından Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans
Tezi, Ege Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmakognozi
Anabilim Dalı, İzmir, 2010.
44) Kaya GI, Çicek D, Sarıkaya B, Onur MA, Unver Somer
N. HPLC - DAD Analysis of Lycorine in Amaryllidaceae
Species. Nat Prod Commun 2010; 5 (6): 873-876.
45) Amico A, Stefanizzi L, Bruno S, Bonvino V. Distribution
of Lycorine in Sternbergia lutea. Quarterly J Crude Drug
Res 1980; 18(1): 27-31.
46) Amico A, Stefanzzi L. Cytochemical Localization of
Lycorine in Plants of Sternbergia lutea Ker-Gawl . Quarterly
J Crude Drug Res 1978; 16 (2): 65-70.
47) Evidente A, Iasiello I, Randazzo G. Rapid Quantitative
Analysis of Lycorine by Reversed-phase High-
Performance Liquid Chromatography. J Chromatogr
1983; 281: 362-366.
48) Khamidkhodezhaev SA, Rakhimov DA, Ismailov ZF.
Spred and Study of Polisaccharides in representatives of
the family Amaryllidaceae Jaume St. Hilaire. Uzbekskii
Biologicheskii Zhurnal 1979; 5: 42-44.
49) Lopez AC. Phytohormones in physiology of Sternbergia
lutea, Anales inst. Espan, Edafol., Ecol. y Fisiol. Vegetal
(Madrid), 1947; 6: 325-432.
50) Meyer BN, Ferrigni NR, Putnam JE, Jacobsen LB, Nichols
DE, McLaughlin JL. Brine Shrimp: A Convenient General
Bioassay for Active Plant Constituents. Planta Med
1982; 45(1): 31-34.
51) Kaya Gİ, Sarıkaya B, Çiçek D, Ünver Somer N. In vitro
Cytotoxic Activity of Sternbergia sicula, S. lutea and
Pancratium maritimum Extracts. Hacettepe Univ J Faculty
Pharm 2010; 30: 41-48.
52) Cremer A. Antibiotic sensitivity and assay tests. In: Microbiological
methods . Editors: Christopher Herbert Collins,
Patricia M. Lyne 5th ed. , Butterworth & Co. (Publishers)
Ltd., London. 1985, p.173.
53) Seeley HW, Vandemark PJ. Sensitivity discs in the therapeutic
use of antibiotics. Microbes in action, a laboratory
manual of microbiology. 2nd ed., WH. Freeman and
Company, San Francisco 1972.
54) NCCLS. Performance standards for antimicrobial
disc susceptibility tests. Approved standard M2–
A5.Villanova, PA, USA, 1993.
55) Unver N, Kaya Gİ, Öztürk HT, Antimicrobial activity of
Sternbergia sicula and Sternbergia lutea. Fitoterapia 2005;
76: 226-229.